handgeld: eenmalige bonus, betaald aan een soldaat bij zijn aanwerving. De hoogte van dit handgeld werd door de kapitein van de compagnie, die de werving van soldaten leidde, bepaald en kon verschille [..]

de heren van de vier zelfstandige, in het Kwartier van Zutphen gelegen heerlijkheden Bergh, Bronkhorst, Bahr en Wisch. Zij pretendeerden hun heerlijkheden rechtstreeks van de Duitse keizer te hebben o [..]

paardebonen; in bepaalde kloosterorden, stadsregeringen of andere instanties was het gebruikelijk gezagsdragers te kiezen met behulp van verschillend gekleurde of gemerkte bonen, soms ook speciaal ver [..]

opheffen, ontslaan, iemand uit zijn ambt ontzetten. Cautie: zakelijke of personele borg voor het nakomen van een verplichting. Caviren (Latijn: cavere): voor iets of iemand instaan, vrijwaren, zich st [..]

stukmeester, artillerie-officier met bevel over één stuk of enkele stukken geschut (ook aan boord van een schip). Contributiën: de bijdragen van de afzonderlijke gewesten tot onderhoud van de bestuurl [..]

(1) ruim van een schip; (2) opslagplaats, i.h.b. zoutopslagplaats. Denunciatio: aangifte, aanklacht; per viam denunciationis: door middel van een aanklacht. Dingtael, dingtal: 1. Proces, rechtszaak. 2 [..]

oorspronkelijk: eik; looizuur of loog van gemalen eikenschors, andersgenaamd 'run', zoals gebruikt in de leerlooierij. Eheordnung: regeling om leden van de ridderschappen, die zonder 'ehafte' reden, d [..]

militaire functionaris, belast met de bevoorrading van de troepen.

zie Consumptieve middelen en Generale middelen. Gemene middelen: zie Consumptieve middelen en Generale middelen. Generale middelen: vooral in de zeventiende en achttiende eeuw gangbare benaming voor e [..]

(Rijnse) gulden, door de Bourgondiërs in 1466 vastgesteld op 20 stuivers, en vanaf dat moment steeds meer in gebruik als rekenmunt; vanaf 1521 opgevolgd door de Carolusgulden van Karel V, eveneens à 2 [..]